IoT van vrijheid naar veiligheid

In mijn vorige blog kwam uitgebreid tot uiting dat het huidige IoT een walhalla is voor cybercriminaliteit. Dat we niet kunnen wachten met het dempen van deze bodemloze put totdat ons IoT-kalf is verdronken realiseren we ons terdege. Hackers kunnen altijd binnenkomen in onze systemen, het is aan ons het ze zo moeilijk mogelijk te maken.

We moeten dus veel meer aandacht besteden aan onze netwerkbeveiliging. IoT devices zie je als paddenstoelen uit de grond schieten, en dat is niet te stoppen. Nederland heeft als eerste in de wereld een landelijk dekkend IoT netwerk. Met deze technologische primeur kan ons landje wel eens één groot Internet of Things Test Lab worden. De recente DDOS aanvallen waarbij grootschalig gebruik werd gemaakt van IoT devices zijn dan ook niet onopgemerkt gebleven.

Het antwoord op de DDOS aanvallen
De grote technologiereuzen in onze wereld zien als geen ander de noodzaak van beveiliging in. De Broadband Internet Technical Advisory Group (BITAG) waar onder andere Google, Microsoft en Intel aan deelnemen hebben daarom recentelijk een adviestrapport uitgebracht. Het BITAG document laat aan duidelijkheid niets te wensen over en geeft uitdrukkelijk advies om IoT apparaten van uitgebreide functionaliteiten op het gebied van veiligheid te voorzien. Om altijd recente software te voeren moet een IoT apparaat automatisch beveiligingsupdates installeren. Hiervoor moet een sterk password worden afgedwongen waardoor zoveel mogelijk zekerheid ontstaat dat updates van geauthentiseerde bronnen afkomstig zijn.

Een veiligheidslabel voor IoT?
Fabrikanten moeten veel meer aandacht geven aan de veiligheid van de gebruikers. IoT toestellen moeten altijd hun kritieke basisfuncties kunnen uitvoeren, zelfs als de verbinding met het internet of het relevante cloud-platform is weggevallen. Poorten die niet gebruikt worden moeten standaard zijn uitgeschakeld en ieder apparaat moet een unieke logincode hebben. Beveiliging en encryptie moet hoge prioriteit krijgen, interne data en communicatie moet versleuteld zijn. De BITAG stelt zelfs een veiligheidslabel voor om te kunnen garanderen dat IoT devices aan de norm voldoen. Of het zover zal komen is twijfelachtig, niet iedereen ziet dit soort richtlijnen juichend tegemoet. De daadwerkelijke beveiligingsnorm zal zich ergens in het midden gaan bevinden.

Standaardisering als oplossing?
Er staan inmiddels naar schatting zo'n 5 miljard IoT apparaten online. Door het ontbreken van standaardisering ontstaat een wildgroei van apparaten met een grote diversiteit aan open en gesloten protocollen. Op zich niet nieuw, bij iedere startende technologiegolf ontstaat een strijd tussen de diverse protocollen en standaarden. Vooraanstaande fabrikanten proberen hierbij een stempel te drukken om vooral hun ontwikkeling tot standaard te verheffen. Inmiddels zijn de standaardiseringsinitiatieven al niet meer op 10 vingers te tellen. Naast de in mijn vorige blog genoemde OCF en Thread Group noem ik nog Internet Protocol for Smart Objects (IPSO), oneM2M, Industrial Internet Consortium (IIC), AllSeen Alliance, Open Internet Consortium (OIC) en HomeKit (Apple). Je ziet nu al commissies gaan, komen en fuseren en ook dat hoort bij nieuwe ontwikkelingen met grote potentie.

Veiligheid als facilitator voor stabiel en veilig IoT
Meestal ontstaat er na een aantal jaren van wildgroei een gezamenlijke standaard waar de overgrote meerderheid van belanghebbenden zich aan conformeert. Bij IoT kan dit wel eens anders gaan, omdat ook de consument hierbij een belangrijke rol speelt. De gemiddelde consument is gefocust op functionaliteit en denkt daarbij in de verste verte niet na over het nut of de noodzaak van een veilige ICT-omgeving. Er moet eerst nog het een en ander worden gehackt. Dan komt het besef vanzelf. De hang naar veiligheid en stabiliteit die hieruit ontstaat, kan wel eens de facilitator worden naar echte standaardisering.

De relatie tussen IoT en cybercrime

In mijn vorige blog had ik het over veiligheid en privacy als de grote vraagstukken binnen een IoT omgeving. McKinsey signaleerde dit al in 2015, naast interoperabiliteit vormen dit de big issues voor het slagen van de IoT gedachte. Microsoft kwam onlangs met het verheugende nieuws dat de door hen gesteunde OCF en de Thread Group een interoperabiliteitspact hebben gesloten.

In de Thread Group zijn chipproducenten als ARM, Quelcomm en Samsung verenigd. Het interoperabiliteitspact tussen beide organisaties zorgt ervoor dat straks een belangrijk deel van de IoT-producten in onze woonomgeving met elkaar kunnen communiceren. Voor Microsoft is dit een belangrijke en strategische stap. De samenwerking van deze 2 standaardiseringsorganisaties heeft immers tot gevolg dat het paradepaardje van Microsoft, Windows 10, gaat communiceren met allerlei IoT-devices in en rondom het huis.

Microsoft en Google werken al samen
We kunnen dus straks spraakcommando's geven aan Cortana, de digitale assistent in Windows 10, om bijvoorbeeld de verwarming een standje lager te zetten, het licht te dimmen, de gordijnen te openen of het koffieapparaat aan te zetten. Een leuk voorbeeld van deze mooie ontwikkeling is dat Cortana van Microsoft de Nest van Google kan bedienen. Dit is wat de consument wil en ook verwacht, zo hoort IoT te functioneren. Aan interoperabiliteit wordt hard gewerkt, de grotere fabrikanten zien hier de noodzaak van in, de rest die wil overleven zal volgen.

IoT het walhalla voor cybercrime
Het tweede puntje dat Mckinsey in 2015 aankaartte was veiligheid en daarmee sloeg hij de spijker behoorlijk op z'n kop. We worden overspoeld met berichten over hackers die de verlichting of de thermostaat in een woning overnemen. Er worden zelfs drones ingezet om in te breken in onbeveiligde netwerken met ioT devices. Ook in de automobielindustrie zijn berichten over hacks en cracks niet ongewoon. Een gehackte auto spreekt al wat meer tot de verbeelding als we nadenken over enge dingen en nare gevolgen. Duidelijk is dus dat veiligheid een belangrijk issue is bij IoT. We moeten er immers al helemaal niet aan denken dat onze medische sensoren en actoren worden gehackt. Dat alle onbeveiligde IoT devices op zich weer toegangspoorten tot onze privé ICT omgeving kunnen vormen is daarnaast een aanslag op ons steeds kleiner wordende stukje privacy.

Security, een hot item
Dat er wat moet gebeuren op het gebied van beveiliging is duidelijk. Ook hier zie je goede initiatieven uit de hoek van Google, Microsoft, Intel en andere technologiereuzen. Zij hebben vanuit een gezamenlijk initiatief genaamd BITAG een document geformuleerd met aanbevelingen voor de IoT industrie. Dit soort aanbevelingen worden door vendoren serieus genomen en is zeker een stap in de goede richting. Gebruikers van IoT apparaten zijn vaak geen technologiekenners en zullen ook weinig tot geen aandacht geven aan beveiliging. Dat juist dit wel eens de grote facilitator naar een stabiel en veilig IoT kan worden kom ik in mijn volgende blog op terug.

IoT in turbostand

De IoT ontwikkelingen gaan razendsnel, in mijn vorige blog had ik het over de fantastische prestatie van KPN die in een half jaar tijd een compleet dekkend LoRa netwerk lanceerde in Nederland. De snelheid zit er dus lekker in, maar ook andere ontwikkelaars draaien overuren om hun graantje mee te pikken op IoT gebied.

Tele2 heeft in samenwerking met Aerea een IoT-netwerk in Nederland gebouwd. Op 8 juni lanceerde T-mobile haar plannen met Narrowband-IoT. Van NB-IOT heb ik overigens hoge verwachtingen, deze ontwikkeling maakt gebruik van bestaande GSM antennes en is een ontwikkeling op LTE dat uiteindelijk de basistechnologie voor de nieuwe 5G netwerken vormt. Dat de IoT netwerken snel ‘in de lucht’ worden gezet is logisch, wachten op de beste oplossing is immers geen optie.

Of LoRa het haalt is onzeker
De NB-IOT techniek zou er wel eens voor kunnen zorgen dat we LoRa heel snel weer vergeten zijn. LoRa is m.i. teveel ingezet als een commercieel model waarbij ik me niet aan de indruk kan onttrekken dat de vendor lock-in uiteindelijk wel eens killing kan worden. We weten immers met z’n allen dat de toekomst ligt in open standaarden. Hoe het ook zij, binnen no-time heeft Nederland 3 landelijk dekkende IoT-netwerken opgebouwd, en dat is zeker een knappe prestatie te noemen. Dat providers dit soort netwerken uitrollen is logisch. Zij kunnen immers gebruikmaken van hun al bestaande zendmasten, al dan niet met nieuwe antennes. KPN heeft (ondanks mijn twijfel J) hoge verwachtingen van LoRa en ziet de nieuwe dienst een grote vlucht nemen.

De IoT trein dendert voort
De kosten liggen nu op circa € 5,-- per thing. De lijst van toepassingen wordt wekelijks langer en grote klanten stromen toe, er zijn volgens KPN al contracten voor 1,5 miljoen aansluitingen. Deze netwerken behoren tot de categorie machine to machine (M2M) netwerken en worden dus veelal voor redelijk gesloten toepassingen gebruikt. Aan interoperabiliteit ontbreekt het nog, maar dat is een kwestie van tijd. Standaardisering komt altijd na ontwikkeling, dat is een bekend fenomeen. De Open Connetivity Foundation (OCF) is vanaf februari 2016 gestart met het ontwikkelen van een set open specificaties en protocollen om interoperabiliteit te brengen binnen de IoT-wereld. De grote ICT-partijen in de wereld (Microsoft, Intel, Cisco, IBM enz.) hebben zich aangesloten om deze absoluut noodzakelijke stappen te zetten.

De lessen van KNX en BACnet
Idealiter moet ieder device met ieder ander device kunnen communiceren. Zoveel water zal er echter nooit door de Rijn gaan. Belangrijker is dat er goede en constructieve stappen worden gezet. In dat opzicht kan de ICT-wereld nog veel leren van de open systemen uit de gebouwautomatisering. Binnen bijvoorbeeld de KNX- en BACnet-omgevingen zijn vergelijkbare stappen al heel lang geleden gezet. Hopelijk vinden ook deze partijen elkaar binnen de standaardisering. Noodzakelijk is dit zeker, de tijd heeft geleerd dat fabrikanten altijd langdurig hun belangen afwegen. Bedenk dat tijden veranderen, een beetje tempo maken kan geen kwaad. Het kan mij niet snel genoeg gaan.

Interoperabiliteit is grootste uitdaging!
Om zoveel mogelijk apparaten met elkaar te 'connecten' moeten ze elkaar begrijpen. Aan deze zogenaamde interoperabiliteit wordt gelukkig hard gewerkt. Het is immers randvoorwaarde voor het slagen van de IoT-gedachte. McKinsey riep al in 2015 dat interoperabiliteit de grootste uitdaging voor een succesvol IoT is. Op maatschappelijk vlak zijn vooral veiligheid en privacy de grote vraagstukken. In mijn volgende blog gaan we dieper op deze issues in.

IoT is OK - De 5e industriële revolutie komt eraan

IoT ontwikkelt razendsnel en dagelijks zie je berichten voorbijkomen over nieuwe mogelijkheden, nieuwe sensoren en leuke gadgets. Ik hou van snelle veranderingen, maar soms twijfel ik of het echt zo hard gaat als we denken.

Zou het niet gewoon liggen aan ons drukke bestaan en de enorme informatiestromen die we dankzij de nieuwe technieken continue op ons afgevuurd krijgen. Ik ben er eens rustig voor gaan zitten en heb de snelheidsverschillen in ontwikkeling bij de verschillende industriële revoluties eens nader bekeken.

Van stoommachine tot chipimplantaat
De 1e industriële revolutie, de introductie van stoommachines en gietijzeren productiestraten, stamt uit 1750 en bracht enorme veranderingen in de maatschappij. Ongeveer 130 jaar later, omstreeks 1980, kwam de 2e revolutie met als belangrijkste ontwikkeling de elektriciteit. De 3e revolutie liet maar 90 jaar op zich wachten. Rond 1970 werden de eerste computers gesignaleerd, de automatisering deed zijn intrede. Wat dit aan veranderingen heeft teweeggebracht, hoef ik niet verder toe te lichten. Daarvan profiteren we dagelijks, sterker nog het is een redelijke primaire levensbehoefte geworden. Op dit moment zijn we aangeland in de 4e industriële revolutie met IoT, 3D-printing, virtual- en augmented reality en chipimplantaten.

Alles draait om algoritmes - Op naar de 5e revolutie
Hardware komt steeds meer op de achtergrond. Alles draait om data, algoritmes, cloud enz., waarbij alles en iedereen wordt 'geconnect'. Het grappige daarbij is dat we nog maar 45 jaar na de vorige revolutie leven. Zet deze getallen eens op rij, 130 - 90 - 45, tja dan moeten we wel concluderen dat het echt razendsnel gaat. Wat de 4e revolutie ons gaat brengen, weten we nog amper. Wel voorspel ik dat deze trend doorzet en dat we dus over circa 15 jaar in de 5e industriële revolutie belanden. Wat dat inhoudt? We hebben er nog totaal geen notie van. Maar het komt eraan en is er eerder dan we verwachten.

IoT in turbostand
Zoals gezegd de ontwikkelingen gaan lekker snel. We zien continue prachtige apparaten en mogelijkheden tot onze beschikking komen. We leven in een geweldige en enerverende tijd met ongekende mogelijkheden en kansen. Een mooi voorbeeld is door onze eigen telecom/ICT multinational op de kaart gezet in Nederland. KPN startte eind 2015 met uitrol van LoRa en gaf al voor de vakantieperiode aan dat zij met IoT zelfs harder gaan dan hun eigen planning. Het LoRa netwerk was in juli al landelijk dekkend, terwijl dat pas voor het najaar was voorspeld. In de komende tijd zal wordt het LoRa netwerk verder verdicht, zodat ook localisatie via driehoeksmetingen mogelijk wordt. Mooie ontwikkelingen die veel nieuwe toepassingen opleveren. Over snelheid gesproken…

IoT, van LoRa naar KNX, what the hack

In dit artikel kijken we naar de verschillende IoT netwerken waar die we op dit moment hebben. Om maar gelijk met de vreemde titel van deze blog in huis te vallen, ik kijk naar de verschillende netwerken met verschillen in aanpak en achtergrond. Hierbij kom ik vanzelf op het nut van de hackerswereld. Begrijp me goed ik promoot dit fenomeen niet en hou ook geen pleidooi voor hun jaarlijkse conferentie, ik licht toe waarom ik denk dat hackers voor ons prima voorwerk verrichten.

Er zijn inmiddels heel wat netwerken om connectiviteit te bieden. KPN is in afrondend stadium met de uitrol van LoRa, een landelijk dekkend netwerk special voor IoT-toepassingen. LoRa is een nieuwe draadloze technologie die in staat is om miljoenen apparaten over een lange afstand aan het internet te koppelen. De sensoren gebruiken weinig energie en verzenden uitsluitend kleine datapakketjes.

IoT netwerken hebben de toekomst
Ook andere providers zitten niet stil, zo is Tele2 een partnership aangegaan met Aerea voor de uitrol van het Sigfox netwerk in Nederland. T-mobile is rond de vakantieperiode gestart met NarrowBand-IoT. Deze netwerken zijn redelijk gelijkwaardig qua techniek en hebben allen voor- en nadelen. Hoe open deze technologische toepassingen zijn, moet zich nog bewijzen. Op de LoRa-techniek zitten diverse patenten, ondanks dat is er wel een open point-to point netwerk mee op te zetten. Sigfox daarentegen is een commerciële partij met een, zoals het er nu naar uitziet, gesloten netwerk. Van de T-mobile variant is nog niet heel veel bekend. De toekomst zal het uitwijzen. Laten we echter niet vergeten dat er al veel netwerken op de markt zijn die wel een bewezen staat van dienst hebben. Kijk eens naar standaarden als KNX, BACnet, Profinet enz. Allemaal sensornetwerken die net als de genoemde providerafhankelijke netwerken verbinding hebben met het internet. Goede en stabiele IoT netwerken met beveiligingsprotocollen zijn dus al lang verkrijgbaar. Voor nu even genoeg, ik kom daar later uitgebreid op terug.

Interoperabiliteit, daar gaat het om
Interoperabiliteit stamt van oorsprong uit de wereld van treinsporen. "Interoperabiliteit is de mogelijkheid om treinen over de spoorwegnetten van meerdere landen te kunnen laten rijden." De spoorwegen zijn hier na de nodige strijd redelijk uitgekomen. Maar met de opkomst van ICT is interoperabiliteit weer een hot item geworden. Ook bij IoT speelt interoperabiliteit, het samenwerken van apparaten van diverse leveranciers, een belangrijke rol. Dat je gebruikmaakt van dezelfde snelweg wil immers nog niet zeggen dat je ook onderling kunt communiceren. Het IoT staat nog in de kinderschoenen en zoals bij iedere nieuwe techniek zie je dat leveranciers keuzes maken die afgestemd zijn op hun eigen producten. Het gebrek aan een wijdgeaccepteerde standaard geeft problemen met interoperabiliteit en kan grootschalige adoptie van IoT vertragen. Gelukkig zijn er initiatieven tot standaardisatie. Een respectabel aantal grote spelers op dit gebied hebben de handen ineengeslagen in de Open Connectivity Foudation (OCF). De OCF kent een lange lijst deelnemers waaronder Microsoft, Samsung, Intel, Cisco, IBM, Honeywell, GE en Dell. Een van de actiepunten is het ontwikkelen van standaard datamodellen voor meetgegevens van IoT-devices zoals temperatuur, lichtniveau, batterijstatus etc. Ook beveiliging en toegang op afstand vormen onderdelen van deze standaardisatie.

IoT en de toekomst, Domotica Next Generation
We zijn nog maar net begonnen met het IoT. Het is nu al zeker dat deze techniek ons wonen, werken en leven gaat veranderen. Voor sommigen is dit heel ingrijpend, processen worden anders ingericht en bepaalde beroepen worden overbodig. Voor anderen biedt dit weer ongekende mogelijkheden en uitdagingen. Een belangrijk aandachtspunt is de interoperabiliteit, standaardisatie is hierbij essentieel. Ongetwijfeld ontstaan er meerdere standaarden, dat is altijd nog beter dan geen standaarden. In dit geweld is security nog een redelijk onderbelicht onderwerp. Alle sensoren aan en informatie op het internet vormen immers een waar walhalla voor cybercriminelen? Het privacy vraagstuk gaat in looppas mee. Belangrijke data moet optimaal worden afgeschermd. Voor systeemintegratoren en ICT-partijen liggen er zo nog voldoende revolutionaire uitdagingen. Er zullen nog heel wat ioT devices en netwerken worden gehackt dat is zeker. Positief is dat dit uiteindelijk zal bijdragen aan een veel betere netwerkbeveiliging, denk hierbij aan het verdronken kalf… Hierna wordt het leuk, Domotica Next Generation komt eraan.

IoT de schakel tussen brein en techniek

Ons lichaam wordt in toenemende mate voorzien van allerlei sensoren. Of we het nu gebruiken vanwege gezondheidsredenen of dat we het simpelweg apparaten dragen als de nieuwste gadgets maakt niet uit. Belangrijk is dat we ons bewust zijn van het feit dat het zijn allemaal informatieverzamelaars zijn die communiceren met platformen of andere IoT-devices waar vaak min of meer verborgen verdienmodellen achter schuilen.
Een belangrijk facet van IoT vormt de wearables die veelal worden gepresenteerd als de nieuwe hype op gadgetgebied. Apple, Samsung, Huawei, Google, LG, Sony en Microsoft zijn enkelen van de grote spelers die volop bezig zijn met allerlei ontwikkelingen op dit gebied. De superhandige wearables worden bijvoorbeeld gebruikt om je gezondheid, prestaties en gedrag te monitoren.

Wearables, alom geaccepteerde spionage
Daarnaast geven wearables vaak als verlengstuk van de smartphone veel informatie over hun eigenaar. Ook in de medische wereld en de zorg wordt al volop gebruikgemaakt van wearables en sensortechnologie, zoals slimme pleisters, slimme pillen en medicijncapsules. Ook zie je veel toepassingen met persoonlijke alarmering voorzien van locatiebepaling en zelfs valdetectie. Het is duidelijk, alles en iedereen wordt in hoog tempo 'connected' en de verzamelde data breidt zich steeds meer uit. Mooie toepassingen, maar bedenk wel dat er informatie wordt uitgewisseld met meestal een platform. Zijn we ons er nog wel bewust van welke data over onszelf wordt verzameld? Nog belangrijker is om te weten wie over deze data kan beschikken en wat daarmee gebeurt.

Hoe verbinden we al die IoT-apparaten en -sensoren?
Zoals eerder benoemd, is ICT de verbindende schakel om alles aan elkaar te ‘knopen’. Als alles goed is ingesteld, gaat dit redelijk vanzelf. Alleen, als het een keer niet vanzelf gaat, is het goed te weten hoe verbindingen tot stand komen. Uitgangspunt is de PAN (Personal Area Network). Dit is het kleinste netwerk dat dankzij de wearables en smartphones steeds meer vorm gaat aannemen. Voor de informatie-uitwisseling moet dit netwerk verbonden worden met het internet. De verbindende schakel is hier meestal de smartphone die thuis is verbonden met wifi en onderweg met de diverse mobiele netwerken. Ook de moderne auto zit bomvol technieken en sensoren. Communicatie gaat lokaal via bluetooth of wifi, terwijl de updates en externe meldingen via 3G of 4G plaatsvinden. Ook de groei van het mobiele internet met haar diverse en veelzijdige devices is onstuitbaar. Verschillende partijen werken hard aan het nieuwe 5G-netwerk dat in staat moet zijn om vele duizenden apparaten per vierkante kilometer aan te kunnen. En dat ook nog eens met zeer hoge datasnelheden.

Netwerken, netwerken en nog meer netwerken
Naast allerlei sensoren zie je ook allerlei netwerken ontstaan die dankbaar de naam IoT gebruiken, logisch natuurlijk, netwerken zijn nodig om sensoren te koppelen en maken al snel deel uit van de IoT omgevingen. De providers van mobiele netwerken weten dat als geen ander. KPN heeft in no-time haar loRa netwerk uitgerold, maar ook de andere providers zitten niet stil. Zo heeft Tele-2 het Sigfox netwerk gelanceerd in Nederland en is T-mobile druk in de weer met NarrowBand-IoT. Ook de al lang bestaande sensornetwerken in de industrie en gebouwbeheer zoals Profinet, KNX en BACnet spelen mee in de IoT wereld. De volgende keer ga ik daar dieper op in.

Nieuwe digitale revolutie ingezet

In een vorig blog schreef ik over de vierde industriële revolutie. Na de intrede van de stoommachine, elektriciteit en computers is het nu de beurt aan allerlei 'connected' producten en apparaten. We worden overspoeld met een veelheid aan sensoren en actoren die met slimme software worden gekoppeld aan het internet.

Die producten genereren enorme hoeveelheden gegevens. Data die op zich niets zegt. Maar die gecombineerd met andere bekende gegevens ineens zeer waardevolle inzichten opleveren. Data wordt daarom al snel gezien als 'de heilige graal' voor vergaande automatiseringsprocessen. Met dit nieuwe goud in handen zijn we hard op weg naar een wereld die er anders uitziet.

ICT, de onmisbare verbinding
Steeds meer leven en werken we al dan niet bewust anders en leveren we daarmee ook andere oplossingen, producten en diensten. ICT is hierbij de onmisbare verbindende technologie. Natuurlijk is deze trend al langer ingezet, maar dit is nog maar het topje van de ijsberg. De vierde industriële revolutie is begonnen. Ik verwacht veel van combinaties met nieuwe technologieën. Denk behalve aan Internet of Things (IoT), hierbij ook aan fotonica, nanotechnologie en quantum computing. Al dit moois brengt een stroom aan nieuwe toepassingen met zich mee. Markten en de samenleving veranderen drastisch.

IoT is niet te stoppen
Dagelijks worden nieuwe slimme apparaatjes ontwikkeld, De startups schieten als paddenstoelen uit de grond en ik krijg wel eens het gevoel dat er langzamerhand maar cloud-platformen dan wolken zijn in deze wereld. IoT is niet te stoppen en draagt in 2025 naar verwachting circa 11% bij aan het Bruto Nationaal Product. Volgens schatting van Gartner hangen er in 2020 zo'n 26 miljard apparaten in het IoT. Alle grote technologieconcerns zoals Intel, Cisco, Apple, maar ook KPN zijn hard bezig hun strategie én hun infrastructuur hierop aan te passen. Overal zie je sensoren opduiken. Het generieke karakter van de techniek zorgt voor lagere prijzen en stabiele techniek.

De techniek is er klaar voor
Op het gebied van ICT en infrastructuur zijn de laatste jaren enorme vooruitgangen en verbeterslagen geboekt die het gebruik van IoT mogelijk maken, zoals:
- Bandbreedte is steeds meer, overal beschikbaar en wordt steeds goedkoper.
- Draadloze netwerken zijn overal beschikbaar (4G, Wifi, LoRa, Sigfox enz.).
- Smartphones en tablets zijn volledig ingeburgerd als communicatiemedium.
- Processoren die data verwerken worden steeds sneller en betaalbaarder.
- Datacenters (Cloud-opslag) zijn volop beschikbaar. De veiligheid en stabiliteit verbeteren enorm.
- Big Data analyse geeft steeds meer mogelijkheden, inzichten en overzichten.
- Met IPv6 geen problemen meer met beschikbaarheid IP-adressen (van 32 bits naar 128 bits).

In mijn volgende blog ga ik verder in op andersoortige netwerken, providers en wearables. Ook wil ik verder toelichten hoe we al dit moois aan elkaar ‘knopen’ en hoe we als bijna vanzelf in een glansrijke IoT toekomst zullen belanden.

Weg met de PLC

In een van mijn vorige blogs schreef ik over de onderscheidingsdrang van de industriële sector en de kansen die ontstaan als we bruggen slaan en muren slopen. Nu wil ik graag de kansen benoemen die ontstaan als we de markt met een open vizier benaderen.

Ik denk dat er minimaal twee redenen zijn waarom deze samensmelting veel harder zal gaan dan we verwachten. De eerste is de honger naar data en de tweede is de cloud-isering. Om bij het eerste item te beginnen, alle IoT-isering geeft een enorme bulk data die iedereen zo optimaal mogelijk wil gebruiken.

Data als heilige graal
Analyse wordt ook in productieprocessen steeds belangrijker en begint bij descriptive analysis, wat is er gebeurd. Meer beschikbare data geeft mogelijkheden tot predictive profiling, wat kan er gebeuren. Uiteindelijk is prescriptive profiling het ultieme doel van ieder proces, wat zullen we doen om bepaalde zaken te voorkomen. Data wordt dus al snel gezien als 'de heilige graal' voor vergaande automatisering van het productieproces.

Veilige opslag
De volgende stap is helder en logisch. De kostbare data moet veilig en betrouwbaar worden opgeslagen. Een extern datacenter is dé aangewezen plek. Beter dan een cloudoplossing kunnen we het niet maken. Uiteraard is een goede keuze hierbij van groot belang, je moet immers wel weten waar, hoe en onder welke (privacy)voorwaarden je data is opgeslagen. De industrie moet nog erg wennen aan deze gedachte. Maar de virtuele procesautomatisering komt snel dichterbij.

Minder hardware = minder faalkosten
Er is ook nog een tweede motivatie die sterk aanstuurt naar een cloudomgeving. Kijken we naar de automatiseringspiramide dan zien we de sensoren en actoren in de IoT-omgeving belanden. Wat moeten we dan nog met de PLC? Tja, weg ermee, dat kan veel beter in een virtuele omgeving. Alle hardware die weg kan uit de productieomgeving verminderd immers aanzienlijk de (faal)kosten. De stabiliteit wordt hoger en hoger. Zo smelten steeds meer technische werelden samen.

Welkom in de echte wereld, welkom in de vierde industriële revolutie!

Kennisdelen en samenwerken is macht

Het delen van kennis heb ik altijd hoog in het vaandel gehad, het heeft me al veel gebracht in mijn loopbaan. Dat kennisdelen en samenwerken niet meer is weg te denken in onze techniekwerelden was deze week de rode draad die ik telkens weer hoorde in de diverse bijeenkomsten die ik heb bezocht. Mijn vorige twee blogs over IoT sluiten feilloos aan bij dit gedachtenpatroon. Ik onderbreek daarom even de iOT stroom met een keek op de week, volgende keer na de vakantieperiode ga ik verder met IoT, en ga ik jullie vertellen waarom ik denk dat PLC over de datum begint te raken.

Nu eerst wat mooie technische ontwikkelingen die ik de revue zag passeren. De meest spannende was wel de verdiepingssessie over Geïntegreerde Fotonica.

Fotonica de nieuwe digitale revolutie
Donderdagochtend woonde ik een mini-college bij van Prof. Dr. Ton Backx, directeur van het fotonica instituut van de TU Eindhoven. De ontwikkelingen rondom fotonica staan nu op het punt waar elektronica omstreeks 1970, bij aanvang van de vierde industriële revolutie, stond. Fotonica is een nanotechnologie die in de startblokken staat om onze digitale wereld te gaan veroveren. Fotonica is absoluut noodzakelijk om het energieprobleem van datacenters op te lossen. Een modern datacenter gebruikt maar liefst 150 Megawatt, niet voor niets worden deze in de buurt van een energiecentrale gebouwd waar ook goede warmteafvoer mogelijkheden zijn. In 2020, 2021 zal alle energie die nu wordt opgewekt nodig zijn om in onze stijgende databehoefte te voorzien. Een tweede probleem is de snelheid van het internet. De micro-elektronica begint tegen grenzen aan te lopen en bovendien zorgt de huidige latency (vertraging) van het internet ervoor dat veel tijd kritische zaken hun toepassing niet vinden. In de medische wereld zijn robots voorhanden waar je feilloos operaties tot op zeer hoge nauwkeurigheid mee kunt uitvoeren. Hoe mooi zou het zijn als dit op afstand kon. Een chirurg in Amerika kan dan operaties uitvoeren in Europa. Als we er in slagen om latency vrije netwerken te bouwen dan kan dat. Fotonica gaat dit voor ons faciliteren en zal onze wereld drastisch gaan veranderen.

Doen wat we nu nog niet kunnen
De mogelijkheden zijn onbegrensd, De slogan die ik Ton Backx al een paar keer heb horen ropen is ‘verbinden wat nu nog niet is te verbinden’; ‘meten wat nu nog niet is te meten’; ‘genezen wat nu nog niet is te genezen’; ‘zien wat nu nog niet is te zien’; ‘produceren wat nu nog niet is te produceren’; ‘helpen waar nu nog niet valt te helpen’. Wat biedt dit een fantastische uitdaging voor de koplopers in onze branche. Fotonica gaat overigens veel verder dan de datacenters, het vindt ook zijn toepassingen in onze thuis en kantooromgeving. De laatste meters van onze datavoorziening zal draadloos worden waarbij de toekomst niet in radiofrequenties zoals wifi enz, zal liggen maar in communicatie via licht, fotonica dus. Vele malen sneller, geen last van vervelende storingen als interferentie enz. kortom betrouwbaarheid, stabiliteit, snelheid en vooral gemak. Er zijn nog veel meer mogelijkheden, daar kom ik later nog wel eens op terug. Ik wil het fotonicagedeelte in deze blog afsluiten met de uitspraak van Ton, bij toepassingen van fotonica heeft niemand alle kennis in pacht, daarom moet je echt samenwerken.

Van wind naar IoT
Op de KIEN technodag 23 juni, begonnen we met een presentatie van Sander Mertens van WindChallenge. Sander is een autoriteit op het gebied van windenergie en liet ons de mooiste plaatjes van toepassingen van kleinschalige windenergie zien in de bebouwde omgeving. De presentatie zat goed in elkaar en leverde een spervuur aan vragen op die deskundig werden behandeld. Daarna volgde mijn presentatie over Internet of Things die jullie grotendeels kennen als jullie mijn vorige blogs hebben gelezen. Op mijn vraag of IoT nu een hype of een trend is kreeg ik de verheugende reacties dat IoT allang geen hype meer is. Yes, missie geslaagd, de boodschap is overgekomen. Hierna kwam Peter Dijkstra van Cisco aan het woord met veel praktische voorbeelden. Zo merkte Peter op dat je met lantaarnpalen en ioT devices erg lucratieve toepassingen kunt bedenken. Zijn opmerking over 5 terabyte data die we in 2020 per persoon gaan genereren deed me sterk denken aan het verhaal van Ton over fotonica waarmee ik begon. Peter sloot af met de opmerking dat ioT geen IT-feestje is, we moeten samen de handen uit de mouwen steken om creatieve en goede toepassingen te realiseren, samenwerken dus, daar istie weer… in het after-IoT gesprek dat ik met Peter had riep hij, ‘moeten we vaker doen Henk, IoT presenteren samen’. Doen we Peter!

IBMWatson gaat de rollen van docent volledig overnemen
Dat riep Masi Mohammadi van de Hogeschool Arnhem Nijmegen en Technische Universiteit Eindhoven tot grote schrik van het publiek. Dataverzamelingen en voorspellingen zullen het functioneren van de mensheid volledig veranderen. Haar lezing over empathische gebouwen was een geweldig pleidooi voor het welbevinden van de mens, we gaan van ‘groene’ naar ‘blauwe’ gebouwen, de mens moet ondersteuning en geluk ondervinden van zijn woon- en werkomgeving. Door energiehuishouding en domotica slim te combineren kan een comfortabele woon- en werkomgeving gecreëerd worden en ontstaan fantastische mogelijkheden. Massi liet ons nog een hilarisch filmpje zien over het meedenken van de mens in een technische omgevingen. We moeten dus heel goed nadenken bij alle nieuwe technische hoogstandjes en implementaties. Het filmpje wil ik jullie niet onthouden: https://vimeo.com/128873380

Onze creativiteit bepaald onze grenzen en mogelijkheden
Als afsluiter werden we verrast met de praktijk van Nanning de Jong van 3Dwergen en Frank Broos van Flex-From. Zij namen ons mee in de enerverend wereld van 3D-printing. Geen toekomstmuziek maar realiteit dat werd het publiek wel duidelijk, wat een mogelijkheden en toepassingen, geweldig. De rode draad is duidelijk, we kunnen het niet alleen. Kennis is al lang GEEN macht meer. Alleen samen komen we verder. Er liggen fantastische mogelijkheden voor ons open, wat een geweldig vakgebied hebben we toch!

Bruggen slaan en muren slopen

In mijn vorige blog had ik het over de sterke onderscheidingsdrang in de industriële sector. Ik geloof dat er prachtige kansen ontstaan als we het tijdperk van onderscheiden achter ons laten en bruggen gaan slaan en muren slopen. Het zit mij namelijk niet lekker dat de verschillende techniekwerelden uit elkaar zijn gegroeid. Dat is inmiddels duidelijk. Hoe is dat dan gekomen? Ik verdenk de derde industriële revolutie, de automatisering, hiervan.

Op Wikipedia wordt automatisering omschreven als het vervangen van menselijke arbeid door machines, computers en computerprogramma's.

Onderscheidingsdrang

Er zijn verschillende vormen van automatisering: kantoorautomatisering, industriële automatisering, grafische automatisering en overige automatisering. Kijk, nu zijn we bij de kern van het verhaal gekomen, er zijn ‘eigen werelden’ ontstaan in de automatisering. Onderscheidingsdrang leidt er meestal toe dat een eigen stijl wordt toegepast met als doel je marktgebied af te schermen. Dit kan zich uiten in onderscheidende werkmethodieken en/of producten. Wikipedia vervolgt met uitleg van processen rondom automatisering en geeft een geheel eigen omschrijving van industriële automatisering, ook wel procesautomatisering genoemd. Dan wordt er nog wat gestrooid met techniek en vak kreten, het gebruik van Programmable Logic Controllers (PLC's), PCS (Process Control Systems, ook wel DCS genoemd) en SCADA-pakketten. Tja, dat is duidelijk, de industriële automatisering heeft zich gedistantieerd van bijvoorbeeld kantoorautomatisering.

Samenvloeien

Nu we aanbeland zijn in de vierde industriële revolutie is het zaak om bruggen te slaan en muren te slopen. Techniekwerelden gaan weer samenvloeien. Dat houdt niemand tegen. De wereld digitaliseert in hoog tempo en dat geldt zeker niet in de laatste plaats voor de industriële sector. IoT is niet te stoppen. Volgens schatting van Gartner hangen er in 2020 zo'n 26 miljard apparaten aan het Internet of Things. Mooie mogelijkheden met veel kansen, ik pleit ervoor om als individuele marktgebieden elkaar op te zoeken, laten we onze ervaringen uitwisselen en elkaar versterken.

Zekerheid of experimenteel?

Ook KPN spreekt duidelijke IoT-ambities uit. Dit jaar september is het LoRa-netwerk landelijk dekkend in Nederland. Binnen 1 jaar is Nederland een netwerk met veel nieuwe mogelijkheden rijker. Net als KPN is ook Sigfox in samenwerking met Aerea druk bezig een M2M/ IoT netwerk uit te rollen over Nederland. Het is dus zo logisch als wat dat I(C)T en industrie elkaar steeds meer gaan vinden. Dat kost ongetwijfeld veel moeite. In de industrie gaat men voor tastbaarheid en zekerheid, terwijl de IT-wereld experimenteel is ingesteld. De IT-er in de industrie moet zich realiseren dat alles in de keten samenhangt. Als je dit proces kunt doorgronden en in staat bent je waardepropositie toe te voegen, dan wordt een en een vanzelf drie.

IoT, IIoT of IdIoT?

De digitale revolutie heeft de industrie bereikt. Nieuwe werelden komen bij elkaar en dat triggert mij. Integratie geeft op alle fronten kansen en uitdagingen die leiden tot innovaties. Laat dat nou precies het werkveld zijn waar telkens weer opnieuw mijn persoonlijke uitdaging ligt. Wat mij telkens weer verbaast is dat bepaalde techniekwerelden en disciplines zo uit elkaar zijn gegroeid. De onmiskenbare invloed van ICT dwingt deze disciplines weer dichter naar elkaar toe.

Een blik in het verleden leert ons er meer over. Onze oosterburen hebben het zelfs over de vierde industriële revolutie.

Vierde industriële revolutie
In de eerste industriële revolutie stond de ontwikkeling van stoom- en gietijzeren machines. De daaropvolgende revolutie werd al spannender met machines van staal, verbrandingsmotoren, turbines en elektriciteit. De derde industriële revolutie kennen we beter als de digitale revolutie. Computers en communicatie deden hun intrede met als logisch gevolg toenemende globalisatie. Nog maar nauwelijks bekomen van deze stap worden we nu alweer de vierde generatie ingeslingerd. Smartphones, tablets en 3D-printen, scannen en ontwerpen doen hun intrede. Nog veel belangrijker zijn de ontwikkelingen rondom IoT en Cloud platformen.

Integratietijdperk
Productieprocessen worden veel beter, efficiënter en duurzamer ingericht en leiden tot producten van hoogwaardiger kwaliteit. Mooie gedachtes en ontwikkelingen. Maar volgens mij zijn er nog veel meer slagen te maken in het integratietijdperk. Waarom gebruiken we in de industrie niet veel meer expertise van andere disciplines? Sterker nog waarom zijn er zoveel verschillende disciplines? Onze middelen en mogelijkheden worden immers steeds meer generiek.

Eigen industriële saus
Ik zie zoveel overlap tussen techniek en processen die bijna gelijklopen. Waarom moet men in de industrie dan altijd een eigen sausje over technologische ontwikkelingen gieten? Met ethernet en wifi is dit ook gebeurd. Maar het is echt niet zo dat deze techniek in de industrie anders werkt dan in de grote buitenwereld. Natuurlijk kun je eisen stellen aan behuizingen, voedingssystemen en redundantie. Maar dat is niet essentieel voor het protocol.

Internet of Things in de industrie
Ik verdiep me al geruime tijd in IoT- ontwikkelingen en volg met belangstelling gerelateerde zaken zoals Lora, Sigfox, Lifi enz. Toen ik ontdekte dat de industriële wereld zich ook bezighoudt met IoT was ik niet verbaasd. Natuurlijk liggen de toepassingen ook hier op alle fronten open. En natuurlijk zou de industrie de industrie niet zijn als ze er niet een eigen benaming voor hadden. Industrial Internet of Things (IIoT), tja het kost me moeite mijn gezicht in de plooi te houden. Natuurlijk moeten de IIoT-sensoren en -actoren aan voorwaarden voldoen om in de industriële omgeving gebruikt te mogen worden. Maar het blijft gewoon IoT. Als we dan in de industrie zo’n sterke onderscheidingsdrang hebben en toch vast willen houden aan de extra I, is mijn advies er ook maar een D aan toe te voegen (IdIoT).